PSA

Als er sprake is van ongewenste omgangsvormen kan dit stress teweeg brengen en lichamelijke, psychische en sociale klachten veroorzaken. De Arbowet noemt dit psychosociale arbeidsbelasting (PSA).

 

PSA in de Arbowet

De werkgever is volgens de Arbowet verplicht om beleid te voeren, binnen het algemene arbeidsomstandighedenbeleid, dat erop is gericht om psychosociale arbeidsbelasting te voorkomen of te beperken als dit een risico vormt binnen de organisatie.

De wet impliceert dat klachten over seksuele intimidatie, agressie en geweld, goed moeten worden opgevangen, goed moeten worden behandeld en afgehandeld. Een werknemer moet problemen vertrouwelijk kunnen melden. De werkgever is volgens de wet ook verplicht tot het geven van voorlichting over de maatregelen tegen seksuele intimidatie agressie en geweld.

Maar ook de werknemers zelf dragen hiervoor medeverantwoordelijkheid. De werknemer is verplicht om naar zijn eigen vermogen zorg te dragen voor zijn eigen veiligheid en gezondheid en die van de andere betrokken personen (artikel 11 Arbowet).

 

PSA op orde

Organiasties zijn volgens de Arbowet dus verplicht een PSA beleid op te stellen en dit beleid ook daadwerkelijk uitvoeren. 

Het PSA-beleid dat wij voor u opstellen noemen wij 'Samenwerken aan een veilige en gezonde werkomgeving' en bestaat uit de volgende onderdelen:

  • Voorstel gewenst gedrag;
  • Gedragscode ongewenst gedrag;
  • Regeling (externe/interne) Vertrouwenspersoon;
  • Meldingsprocedure.

 

Klachtenregeling en klokkenluidersregeling

  • De Arbo- wetgeving verplicht niet tot een klachtenregeling. Maar als een medewerker een klacht of melding over bijvoorbeeld seksuele intimidatie, discriminatie of agressie wil indienen, moet de werkgever hieraan meewerken omdat dit valt onder de zorgplicht van de organisatie. Wanneer de medewerker er met de intern of met de vertrouwenspersoon niet uitkomt, kan voor de behandeling van een klacht de klachtencommissie ongewenst gedrag ingeschakeld worden. Klik hier voor de procedure en meer informatie over de klachtencommissie. De vertrouwenspersoon kan bij deze procedure ondersteuning bieden, maar neemt nooit zitting in een klachtencommissie.
  • Wanneer een organisatie meer dan vijftig werknemers heeft, is het bij wet verplicht om een klokkenluidersregeling (regeling melden misstanden) vast te stellen. Lees hier meer over  modelregeling melden misstanden.

Wetsvoorstel vertrouwenspersoon 

Initiatiefwetsvoorstel verplicht stellen vertrouwenspersoon

9 februari 2023, initiatiefwetsvoorstel - Maatoug (GroenLinks) wil dat iedere werknemer terechtkan bij een vertrouwenspersoon. De Kamer bespreekt haar initiatiefwetsvoorstel dat dit regelt.

Agressie, (seksuele) intimidatie, pesten. Werkgevers moeten werknemers beschermen tegen dit soort ongewenste omgangsvormen. Een van de manieren om dat te doen is het aanstellen van een vertrouwenspersoon, maar dat is niet verplicht. Maatoug wil dat veranderen, zodat iedere werknemer een wettelijke recht op toegang tot een vertrouwenspersoon krijgt. Ook wil ze de positie van vertrouwenspersonen versterken.

Steun

Goede omgangsvormen zijn relevant, zegt Van der Lee (GroenLinks), want als werk zorgt voor spanningen en stress, kan dat leiden tot gezondheidsproblemen. Ook Van Kent (SP) vindt het van groot belang dat er een vertrouwenspersoon is. Beide woordvoerders vragen zich wel af in hoeverre ook zzp'ers bij een vertrouwenspersoon terechtkunnen.

Het fundament onder veilige werkplekken is niet op orde, denkt Kathmann (PvdA). Het verplichten van een vertrouwenspersoon is een van de middelen die nodig zijn om dat te veranderen, en het is een stap die we snel kunnen zetten. Ook zij vraagt naar de positie van zzp'ers.

Iedereen moet kunnen werken in een veilige werkomgeving, zegt Podt (D66), en als die er niet is, moet men dat kunnen melden. De overheid hoort in haar ogen te zorgen voor de juiste randvoorwaarden, en daar hoort een vertrouwenspersoon bij. Wel pleit ze voor het stellen van kwaliteitseisen aan vertrouwenspersonen.

Kleine bedrijven

Lukt het kleine bedrijven wel om een vertrouwenspersoon aan te stellen? Maatoug wil hen meer tijd geven om aan de wettelijke verplichting te voldoen. Bovendien mogen ze een externe vertrouwenspersoon aanstellen. Palland (CDA) is blij dat op deze manier rekening wordt gehouden met kleinere organisaties. Maar in hoeverre vallen verenigingen en stichtingen met een paar medewerkers ook onder de nieuwe verplichting?

Geen bedrijf is hetzelfde, zegt Strolenberg (VVD), die pleit voor maatwerk. Het moet gaan om het doel, een veilig werkklimaat, en niet om het middel. Bij kleinere bedrijven is er vaak geen officiële vertrouwenspersoon maar wordt een leidinggevende, een collega of een bedrijfsarts als vertrouwenspersoon ervaren. Een verplichting voor mkb-bedrijven om een vertrouwenspersoon aan te stellen leidt volgens hem tot onnodige regeldruk.

Ook De Jong (PVV) vindt dat het doel en niet het middel centraal moet staan. Het is belangrijk dat er een veilige werkomgeving is, maar die kan bijvoorbeeld ook worden bereikt met een gedragscode of een klachtencommissie. Daarnaast kan een werknemer zelf de confrontatie aangaan met bijvoorbeeld een leidinggevende, of desnoods naar de politie stappen.

 

Het debat over het initiatiefwetsvoorstel gaat op een later moment verder met de reactie van initiatiefnemer Maatoug en minister Van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) op de inbreng van de Kamer. (bron: https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/kamer_in_het_kort/initiatiefwetsvoorstel-verplicht-stellen)

Wat moet je doen?

Als de Arbeidsomstandighedenwet wordt gewijzigd, is het instellen van een vertrouwenspersoon dus verplicht. Als ondernemer kan je dan kiezen voor een interne of een externe vertrouwenspersoon.
Een interne vertrouwenspersoon is het meest makkelijk, maar kan ook het eenvoudigst voor problemen zorgen als de onafhankelijkheid in het gedrang komt. Bovendien moet de interne vertrouwenspersoon een aantal cursussen en certificaten behalen. Niet iedereen is dus ‘zomaar’ geschikt als vertrouwenspersoon. Een externe vertrouwenspersoon kan daarentegen kostbaar zijn. Maak dus een goede en weloverwogen keuze bij het aanstellen van een vertrouwenspersoon. Bovendien moet de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging instemmen met de keuze van de vertrouwenspersoon en diens positionering binnen de organisatie.

Krijg je als werkgever vervolgens te maken met een melding over ongewenst gedrag, dan dient het onderzoek hiernaar door de werkgever uiterst zorgvuldig te gebeuren. De werkgever moet daarbij kijken naar de privacy van alle betrokkenen, waaronder de werknemer. Daarnaast is van belang dat de werknemer een (reële) mogelijkheid wordt geboden om zijn/haar kant van het verhaal toe te lichten. (Bron: https://benthemgratama.nl/actueel/2022/03/21/ondernemers-bereid-je-voor-een-vertrouwenspersoon-wordt-verplicht/)